Roztaczając opiekę nad roślinami, drzewami ,krzewami, kwiatami w naszym ogrodzie , nawiązujemy z nimi osobistą więź , taki niewidzialny , subtelny kontakt. W oparciu o tę specyficzną , wyjątkową relację otrzymujemy energetyczny zastrzyk potrzebnej nam energii. Rośliny jak i zwierzęta zawsze potrafią odwdzięczyć się za dobroć i opiekę. Dlatego prowadząc ogród naturalnymi metodami, dobrze traktując naturę zawsze dostajemy nie tylko dobrej jakości produkty ale i tę wartość dodaną w postaci dobrego samopoczucia, zastrzyku energii i wewnętrznej radości. Nie wiem jak Wy , ale ja pracując w takim ogródku czuję się odnowiona i wręcz „ uzdrowiona „. Jakiś czas temu odbyłam kurs hortiterapii i chciałabym podzielić się informacjami na ten temat.
„O korzystnym wpływie środowiska naturalnego na człowieka wspominano już w starożytności. Jednak w tamtym okresie wiązano tę kwestię raczej ze strefą duchową aniżeli ze zdrowiem fizycznym. Termin „terapia ogrodowa” po raz pierwszy pojawił się na przełomie XVIII i XIX w. i związany był z działalnością Benjamina Rusha – lekarza, który zaobserwował poprawę stanu zdrowia u pacjentów zajmujących się pracą w ogrodzie. Wiek XX i idący za nim rozwój medycyny przyczynił się jednak do odejścia od alternatywnych metod leczenia. Przez długi czas pozostawały one w cieniu odkryć technologicznych i laboratoryjnych. Dziś terapia ogrodowa i ogólnie pojęta medycyna naturalna powracają do łask, tym razem jako elementy wspomagające leczenie konwencjonalne. Jakiś czas temu odbyłam kurs hortiterapii i chciałabym podzielić się informacjami na ten temat.
Hortiterapia – co to takiego?
Terapia ogrodowa, czyli inaczej hortiterapia, to nic innego jak leczenie za pomocą obcowania z przyrodą. Może przybierać formy bierne, takie jak kontemplacja czy spacer lub czynne, np. praca na działce. Chodzi po prostu o oddziaływanie na człowieka naturalnych walorów przyrody. Fachowo mówi się o integracji sensorycznej, czyli angażowaniu zmysłów: dotyku, smaku, zapachu, wzroku i słuchu. Ten rodzaj leczenia obejmuje również aktywność ruchową na świeżym powietrzu oraz wykonywanie prac ogrodowych, do których należą np. uprawa roślin czy zabiegi pielęgnacyjne. Niemal każda tego typu działalność wpływa na wzrost satysfakcji pacjenta, w efekcie poprawiając jego kondycje psychiczną.
Ogrody terapeutyczne
Ogrody terapeutyczne powstają najczęściej w sąsiedztwie domów opieki zdrowotnej, domów seniora, ale również przy szpitalach, hospicjach czy ośrodkach rehabilitacyjnych. Stanowią półprywatną przestrzeń przeznaczoną dla konkretnej grupy pacjentów, np. dla osób z dysfunkcjami, dzieci czy osób starszych. Coraz częściej jednak zakłada się je również w miejscach o charakterze publicznym, gdzie funkcjonują jako część założenia parkowego czy zieleni miejskiej.
Zasady projektowania
Ogród terapeutyczny musi cechować dostępność i funkcjonalność. Poniżej kilka podstawowych zasad jego projektowania.
Warto ograniczyć w nim występowanie wszelkiego rodzaju skarp, podniesień terenu czy schodów.
W granicach ogrodu powinny znaleźć się zarówno miejsca pozwalające na integrację, jak i spokojne, odseparowane przestrzenie.
Ciągi komunikacji należy kształtować tak, aby były równe, bezpieczne, stabilne i utrzymane w formie, która nie ogranicza użytkowników z dysfunkcjami. Warto zastanowić się na przykład, czy szerokość danego ciągu pozwala na swobodne poruszanie się i wymijanie innych osób, np. poruszających się na wózkach inwalidzkich.
Należy unikać ślepo zakończonych ścieżek. Takie rozwiązanie może być bowiem kłopotliwe dla osób starszych, mających problemy z pamięcią.
Warto wprowadzać takie elementy małej architektury, które nie tylko pozwalają na łatwą orientację w terenie, ale również są funkcjonalne. Przykładem mogą być ławki z oparciem i podporami, altany bez stopni, obiekty zlokalizowane poza światłem ścieżek, barierki wzdłuż dłuższych odcinków komunikacyjnych czy oświetlenie.
Ogród terapeutyczny powinien już od wejścia stwarzać pozytywne wrażenie, wzbudzać zainteresowanie i zachęcać do odwiedzin. Dla osób, które nie mogą aktywnie korzystać z ogrodu ważny jest przede wszystkim jego aspekt wizualny. Dlatego właśnie należy tworzyć kompozycje uporządkowane, harmonijne i przemyślane.
Dobór gatunków roślin
Niezależnie od tego, czy projektowane założenie będzie miało charakter publiczny, czy prywatny ważne jest, by unikać roślin trujących, roślin z kolcami i cierniami, a także tych wydzielających nieprzyjemny zapach i alergeny. Rośliny, jakie zaleca się przy aranżacji ogrodów terapeutycznych to m.in.
drzewa wydzielające fitoncydy i olejki eteryczne: sosna zwyczajna Pinus sylvestris, czeremcha zwyczajna Padus avium, sosna kosa, Pinus mugo, lipa drobnolistna Tilia cordata;
drzewa ujemnie jonizujące powietrze: brzoza brodawkowata Betula pendula, klon zwyczajny Acer platanoides, jarząb pospolity Sorbus aucuparia;
krzewy oczyszczające powietrze i wydzielające olejki eteryczne: bez lilak Syringa vulgaris, róża Rosa, głóg, hortensja ogrodowa Hydrangea macrophylla, budleja Dawida Buddleja davidii;
byliny: lawenda wąskolistna Lavandula angustifolia, szałwia lekarska Salvia officinalis, jeżówka purpurowa Echinacea purpurea, krwawnik pospolity Achillea millefolium;
rośliny sprzyjające integracji sensorycznej: katalpa Catalpa, brzoza Betula pendula, (wzrok), bazylia pospolita Ocimum basilicum, poziomka pospolita Fragaria vesca, (smak), sosna Pinus sylvestris, lawenda Lavandula angustifolia (zapach), ostnica mocna Stipa tenuissima, czyściec wełniasty Stachys byzantina (dotyk). „
Zachęcam do eksperymentów. Maria Kalisz-Komorowska